Eminem, właściwie. Marshall Bruce Mathers III (ur. 17 października 1972^[1] w St. Joseph) – amerykański raper, producent oraz aktor. Członek amerykańskiej grupy hiphopowej D12 oraz część duetu hiphopowego z Detroit – Bad Meets Evil, który tworzy wraz z Royce da 5'9". Piętnastokrotny zdobywca Nagrody Grammy oraz laureat Oscara^[2]. W 2022 wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame^[3].

Eminem jest jednym z najlepiej sprzedających się artystów na świecie oraz najlepiej sprzedającym się artystą pierwszej dekady XXI wieku^[4]. Dwutygodnik „Rolling Stone” sklasyfikował go na 83. miejscu na liście 100 najlepszych artystów wszech czasów^[5]. Ten sam magazyn nazwał Eminema „Królem Hip Hopu”^[6]. Wliczając twórczość z D12 oraz Bad Meets Evil, Eminem osiągnął 10 albumów nr 1 na listach Billboard 200. Raper sprzedał ponad 240 milionów płyt na całym świecie^[7][8]. Jest jednocześnie dzięki temu na szczycie listy najlepiej sprzedających się raperów.

Wczesne życie

1988–1996: Początki kariery, Infinite

W 1988 Mathers początkowo należał do wytwórni FBT Productions, kierowanej przez braci Jeffa i Marka Bassów. Przez pewien czas posiadał również słabo płatną pracę, jaką było gotowanie i zmywanie w restauracji Gilbert's Lodge w St. Clair Shores. W 1995 nagrał demo Soul Intent. W 1996 jego debiutancki album Infinite, który nagrany został w Bassmint Studio, należącym do Bass Brothers, został wydany przez ich wytwórnię Web Entertainment. Tematy jakie w nim poruszył to głównie jego walka o utrzymanie swojej nowo narodzonej córeczki Haillie Jade Scott, podczas gdy posiadał niewielkie fundusze ledwo wystarczające na utrzymanie samego siebie, oraz jego silne pragnienie by stać się bogatszym. Na początku swojej kariery Eminem współpracował z innym MC z Detroit Royce da 5'9", pod pseudonimem Bad Meets Evil^[14]. Problemy osobiste po wydaniu Infinite, nadużywanie alkoholu i narkotyków, a także śmierć wujka, doprowadziły do nieudanej próby samobójczej^[15].

Wraz z wydaniem minialbumu The Slim Shady EP Mathers został oskarżony o naśladowanie stylu i tematyki podziemnego rapera Cage’a^[16][17].

Jimmy Iovine, prezes Interscope Records, poprosił o demo Eminema po tym, jak zajął on drugie miejsce na olimpiadzie freestyle'owej Rap Olympics w Los Angeles. Eminem wygrał także Wake Up Show's Freestyle Performer Of The Year co pomogło mu zdobyć kontrakt^[18]. Iovine puścił taśmę demo Eminema producentowi muzycznemu Dr. Dre, założycielowi Aftermath Entertainment. Pewnego dnia Dre skontaktował się z Marshallem i umówili się na spotkanie. Eminem wymyślił swoje alter ego i wybrał pseudonim Slim Shady. Przychodząc na spotkanie do wytwórni ubrany był w żółtą bluzę. Miał również blond włosy, „Wyglądał wtedy jak ptaszek Tweety” – śmieje się Dr. Dre. „Nigdy nie pracowało mi się z nikim tak dobrze” – powiedział Dre, dodając „Chyba że ze Snoop Doggiem”. Obaj zaczęli nagrywanie utworów na nadchodzący debiutancki album Eminema z wytwórnią Aftermath, The Slim Shady LP. Eminem pojawił się również gościnnie na albumie Devil Without a Cause Kid Rocka^[15].

Marshall Mathers III urodził się 17 października 1972 w Saint Joseph. Jego matką jest Deborah Nelson Mathers-Briggs, a ojcem Marshall Mathers Jr.^[10]. Eminem ma szkockie, angielskie, niemieckie, szwajcarskie i polskie korzenie^[11]. Jego ojciec zostawił rodzinę i odrzucił wszystkie próby nawiązania kontaktu z nim. Gdy Marshall miał półtora roku, dorastał wyłącznie z matką w skrajnym ubóstwie. Gdy miał 12 lat wraz z matką przeprowadzili się na przedmieścia Detroit, w okolice 8 Mili.

Marshall Mathers zaczął interesować się hip-hopem mając 14 lat za sprawą albumu Licensed to Ill zespołu Beastie Boys oraz ścieżki dźwiękowej filmu Reckless skomponowanej przez Ice-T, którą dostał od swojego wujka Ronniego. Rapował amatorsko pod pseudonimem „M&M”. W szkole średniej Lincoln High School jak i Osborn High School brał udział w bitwach na słowa, tj. freestyle'u. Pomimo iż w tej branży przeważali głównie Afroamerykanie, Marshall Mathers zdobył uznanie podziemnych odbiorców hip-hopu^[12]. Po dwukrotnym powtórzeniu dziewiątej klasy ze względu na wagary i negatywne oceny, w wieku 17 lat został wyrzucony ze szkoły.

2005–2008: Przerwa w karierze

W 2005 roku niektórzy ludzie z branży spekulowali, że Eminem rozważa zakończenie kariery rapera po sześciu latach i kilku multi-platynowych albumach. W tym samym roku krążyły spekulacje jakoby Eminem pod koniec roku miał wydać dwupłytowy album The Funeral^[30]. Album pojawił się jako największe przeboje Eminema pod nazwą Curtain Call: The Hits. Detroit Free Press podała wiadomość o potencjalnym finale kariery Eminema jako artysty solowego, powołując się na ludzi z jego otoczenia, którzy powiedzieli, że zacznie on pełnić rolę producenta muzycznego. W dniu premiery albumu Eminem zaprzeczył jakoby udawał się na emeryturę, ale zasugerował, że może zrobić sobie przerwę jako artysta mówiąc: „Jestem w takim momencie mojego życia, w którym czuję, jakbym nie wiedział dokąd zmierza moja kariera. To jest powód, dla którego nazwaliśmy płytę Curtain Call, ponieważ może być ona ostatnim projektem. Nie wiemy”^[31].

W roku 2005 Eminem był jednym z podmiotów w książce Bernarda Goldberga 100 People Who Are Screwing Up America, znalazł się w niej na 58. miejscu^[32]. Goldberg zacytował słowa Boba Herberta z artykułu w New York Times z 2001 roku: „W świecie Eminema wszystkie kobiety to «kobiety lekkich obyczajów», a on jest chętny do gwałtu i zabicia ich”. Goldberg przytoczył również utwór Eminema „No One's Iller” z The Slim Shady EP jako przykład mizoginii w jego muzyce^[32]. Latem 2005 roku Eminem rozpoczął swoją pierwszą trzyletnią trasę koncertową po USA, Anger Management 3 Tour, wraz z 50 Centem, G-Unit, Lil’ Jonem, D12, Obie Trice’em oraz The Alchemist. W sierpniu 2005 roku Eminem anulował europejską część trasy, a następnie ogłosił, że rozpoczął leczenie odwykowe, ponieważ uzależniony jest od leków nasennych.

Curtain Call: The Hits wydany został 6 grudnia 2005 roku przez Aftermath Entertainment^[33]. W pierwszym tygodniu sprzedał się w liczbie 441 000 egzemplarzy w USA i był 4. z rzędu albumem Eminema, który znalazł się na Bilboard 200^[34].

W 2006 roku Eminem wydał składankę Eminem Presents: The Re-Up, na której znaleźli się wszyscy członkowie Shady Records m.in. Obie Trice, Stat Quo, Ca$his, Bobby Creekwater.

2008–2009: Relapse i Relapse: Refill

We wrześniu 2007 roku Eminem wraz z 50 Centem wziął udział w wywiadzie dla nowojorskiej stacji radiowej Hot 97. Mówił, że był w „próżni” i „debatował” o tym kiedy i czy wyda jeszcze jakiś album. Powiedział: „Cały czas pracuję, cały czas jestem w studio. Teraz czuję się dobrze. Przez jakiś czas nie chciałem wracać do studia... Przechodziłem wtedy przez sprawy osobiste. Teraz z nich wychodzę, [i] jest dobrze”^[35].

Eminem pojawił się na swoim radiowym kanale Shade 45 we wrześniu 2008 roku, w którym powiedział: „W tej chwili koncentruję się na własnych sprawach, po prostu tworzę nowe utwory i produkuję więcej materiału. Wiecie, im więcej produkuję, tym lepiej wydaje się, że mogę, bo zaczynam rozumieć rzeczy”^[36].

Mniej więcej w tym czasie Interscope ostatecznie potwierdziła istnienie nowego albumu Eminema, który zapowiedziany został na wiosnę 2009 roku^[37]. W grudniu 2008 roku Eminem podał więcej szczegółów na temat albumu, który miał być zatytułowany Relapse. Powiedział: „Ja i Dre znowu jesteśmy w studio jak za starych dobrych czasów. Dre zajmuje się produkcją większości utworów na Relapse. Powróciliśmy na nasze stare, łobuzerskie drogi... Zostawmy to tak”^[38].

5 marca 2009 Eminem oznajmił w komunikacie prasowym, że w tymże roku ma zamiar wydać dwa nowe albumy. Relapse, pierwszy album, ukazał się 19 maja, podczas gdy pierwszy singiel „We Made You” i teledysk do niego zostały wydane 7 kwietnia. Początkowo Relapse nie sprzedawało się tak dobrze jak poprzednie płyty rapera, jednak wciąż było komercyjnym sukcesem otrzymując uznanie krytyków, a także przywracając obecność Eminema w świecie hip-hopu. Album uznany został jednym z najlepszych albumów 2009 roku. Relapse sprzedało się w nakładzie ponad 5 mln kopii na całym świecie.

30 października Eminem wystąpił na Voodoo Experience Music w Nowym Orleanie jako gwóźdź programu w swoim pierwszym pełnym występie w 2009 roku^[39]. Występ zawierał kilka piosenek z Relapse, a także wiele starszych hitów Eminema oraz występ D12. 19 listopada Eminem napisał na swojej stronie, że Relapse: Refill zostanie wydany 21 grudnia. Album będzie reedycją Relapse z siedmioma bonusowymi utworami, takimi jak „Forever”, „Music Box” czy „Taking My Ball”.

W 1991 wujek Eminema, Ronald Nelson popełnił samobójstwo, strzelając sobie ze strzelby w głowę. Ku jego pamięci Eminem wytatuował sobie na lewym ramieniu napis „Ronnie R.I.P.”^[13]. O zmarłym wujku Eminem wspomina w utworach „Stan”, „Cleanin’ Out My Closet”, „My Dad's Gone Crazy”, „How Come”.